Czy opioidy mogą powodować ból? Co to jest hiperalgezja wywołana opioidami?

Hiperalgezja wywołana opioidami (OIH) to stan, w którym ten sam lek, który został przepisany w celu złagodzenia bólu, powoduje większy ból. Po terapii opioidami, osoby z OIH zauważają, że wrażliwość na ból wokół ich pierwotnej dolegliwości pogarsza się, a tolerancja na ból może być ogólnie niska. Na przykład, powiedzmy, że jesteś pacjentem z przewlekłym bólem, przyjmującym opioidy na ból pleców. Jeśli rozwinie się u ciebie OIH, możesz mieć wrażenie, że lek nie łagodzi już bólu pleców. Możesz również doświadczać nieprawidłowej wrażliwości na ból przy czymś tak niewinnym jak lekki dotyk.

Co powoduje hiperalgezję indukowaną opioidami?

Hiperalgezja indukowana opioidami wiąże się ze złożonymi zmianami w mechanizmach molekularnych człowieka. Opioidy takie jak oksykodon, morfina i hydrokodon wpływają na percepcję bólu poprzez działanie na receptory mózgowe, które odbierają sygnały bólowe. Tak więc, jeśli odczuwasz ból pleców lub inny dyskomfort, leki te blokują lub zmniejszają ilość sygnałów bólowych docierających do mózgu. Proces ten zapewnia ulgę w dyskomforcie.

Rozwój OIH następuje z powodu systemu obronnego organizmu. Po przewlekłym stosowaniu opioidów, organizm próbuje skorygować rozbieżność w receptorach bólowych i systemie sygnalizacji OUN poprzez włączenie innych dróg neuronalnych i sygnałów bólowych oraz tworzenie nowych połączeń. Może to czasami powodować hiperaktywację komórek nerwowych i receptorów bólu. Kiedy tak się dzieje, nie uzyskuje się już ulgi dzięki środkom przeciwbólowym i odczuwa się nadmierną wrażliwość na ból w innych częściach ciała.

Naukowcy wciąż próbują ustalić, dlaczego niektórzy ludzie są bardziej podatni na rozwój OIH, jak również dlaczego u niektórych osób występuje on szybciej. Większość przypadków hiperalgezji wywołanej opioidami wynika z przewlekłego stosowania leków przeciwbólowych, jednak u niektórych osób OIH może wystąpić po krótkim okresie przyjmowania leków przeciwbólowych lub po ostrej terapii opioidowej. Badania sugerują, że OIH może mieć komponent genetyczny, co może pomóc wyjaśnić, dlaczego u niektórych osób rozwija się szybciej. Ogólnie rzecz biorąc, badania wykazują, że stosowanie dużych dawek opioidów przez długi okres czasu często prowadzi do zwiększonej wrażliwości na ból.

Objawy hiperalgezji wywołanej opioidami

Hiperalgezja wywołana opioidami objawia się w różny sposób. Niektórzy ludzie mogą odczuwać silny ból, podczas gdy inni mają łagodniejsze objawy bólowe. Dawka opioidu i czas potrzebny do rozwoju OIH również są różne.

Objawy hiperalgezji wywołanej opioidami mogą obejmować następujące elementy:

• Twój lek przeciwbólowy może wydawać się, że nie działa tak dobrze.
• Twój pierwotny ból może być gorszy lub obejmować większy obszar niż na początku.
• Zaczynasz odczuwać niewyjaśniony ból w innych częściach ciała.
• Ból związany z pierwotną diagnozą nasila się, mimo że stan pacjenta nie uległ pogorszeniu.
• Ból wywołany regularnymi bodźcami jest znacznie gorszy i dłuższy niż powinien (np. ukłucie igłą).
• Nawet delikatne lub łagodne dotknięcia skóry są bolesne.

Hiperalgezja wywołana opioidami a tolerancja na opioidy

Objawy hiperalgezji wywołanej opioidami i tolerancji na opioidy są w pewnym stopniu podobne, ale warunki te są różne. Kiedy rozwijasz tolerancję na opioidy, twoje ciało potrzebuje więcej leków, aby uzyskać pożądany efekt. Kiedy lekarz zwiększy dawkę leków przeciwbólowych, pacjent zazwyczaj znów odczuwa ulgę. W przypadku hiperalgezji wywołanej opioidami, zwiększanie dawek opioidów nie przynosi ulgi, a wręcz może spowodować nasilenie bólu.

Jeśli chodzi o tolerancję na opioidy, to jest to śliski stok pomiędzy nią a uzależnieniem od opioidów. Ryzyko uzależnienia od opioidów wzrasta, jeśli u pacjenta współwystępują zaburzenia psychiczne lub inne problemy. Może się okazać, że poza fizyczną ulgą, działanie opioidów pomaga również w znieczuleniu bólu emocjonalnego. Używanie opioidów może szybko eskalować, stając się sposobem na samoleczenie. Ze względu na ich silnie uzależniającą naturę, wielu lekarzy odchodzi od stosowania opioidów w leczeniu bólu, z wyjątkiem przypadków chirurgii i opieki paliatywnej.

Jak leczyć hiperalgezję wywołaną opioidami?

Istnieje kilka metod leczenia OIH. W zależności od tego, jak długo przyjmowałeś opioidy, odstawienie opioidów może wywołać bolesne i niebezpieczne objawy odstawienia. Niektórzy lekarze zmniejszają dawki przez określony czas. Innym sposobem jest przejście na mniejsze dawki innego opioidu lub częściowego agonisty opioidowego, takiego jak buprenorfina. Te zabiegi mogą czasami zminimalizować ból, który towarzyszy OIH podczas przejścia do innych metod leczenia bólu.

Istnieją pewne dowody na to, że ketamina, antagonista receptorów NMDA, może być skutecznym lekiem w leczeniu OIH. Może ona blokować receptory bólowe, które stały się nadwrażliwe. Niektórzy lekarze lub programy leczenia mogą ją stosować. Inne sposoby leczenia OIH mogą obejmować acetaminofen, leki przeciwdepresyjne, gabapentynę i leki przeciwzapalne.

Uzyskaj pomoc w przypadku nadużywania opioidów

Jeśli używasz opioidów z niewłaściwych powodów, zwróć się o pomoc. Według National Institute of Drug Abuse około 21 do 29% pacjentów cierpiących na przewlekły ból nadużywa opioidów przepisywanych na receptę. Nadużywanie opioidów może powodować długotrwałe szkody dla zdrowia fizycznego i psychicznego oraz mieć śmiertelne konsekwencje. W 2020 roku 69,710 osób zmarło z powodu przedawkowania opioidów. Nie stań się jedną z tych statystyk.